U twórców kursów online często pojawia się pomysł współpracy z dodatkowym autorem, który nagra dodatkowe lekcje. Taka współpraca może przynieść wiele korzyści lub nawet warunkować o sukcesie projektu, ale jak każda współpraca niesie za sobą też ryzyka.
Dlatego bardzo ważne jest, aby od razu ustalić szereg warunków takiej współpracy, prawa i obowiązki każdej ze stron, tak by projekt zakończył się sukcesem. W tym artykule wyjaśniam, na co zwrócić uwagę przy takiej współpracy.
Współpraca z autorem kursu online może występować w wielu różnych konfiguracjach. Najczęstsze dotyczą:
- nagrania pojedynczego, dodatkowego modułu przez autora,
- stworzenia kursu wspólnie z drugim autorem, dzieląc się po równo zakresem materiału,
- nagrania całości materiałów przez autora, który stanie się twarzą projektu, podczas gdy Ty jesteś jego wydawcą.
Pewnie poza wymienionymi powyżej modelami współpracy mogą pojawić się przeróżne inne, mniej lub bardziej zbliżone do jednego z powyższych modeli. Jeżeli Twoja współpraca wygląda jeszcze inaczej – podziel się tym w komentarzu.
Artykuł omawia najczęściej pojawiające się zagadnienia związane z treścią umowy o współpracy z autorem kursu. Poniżej znajduje się ich spis:
- Zakres obowiązków stron
- Prawa autorskie
- Jak określić wynagrodzenie autora
- Faktura czy rachunek?
- Zakończenie współpracy
- Kary umowne
- Poufność i zakaz konkurencji
- Podsumowanie
1. Zakres obowiązków stron umowy z autorem kursu online
Pamiętaj o wcześniejszym ustaleniu z autorem zakresu obowiązków, by uniknąć wszelkich niedomówień.
Podstawowym obowiązkiem autora będzie obowiązek nagrania materiałów. Koniecznie ustalcie wstępny harmonogram związanych z tym prac, tak aby korelowało on z terminami montażu, przedsprzedaży i sprzedaży kursu. Jeżeli autor ma nagrywać materiały samodzielnie, warto do umowy dodać załącznik z wymogami technicznymi co do nagrań.
Sam obowiązek wykonania nagrań to jednak nie wszystko, czego można wymagać od autora. Przykładowo możecie określić, że autor będzie mieć szereg innych obowiązków, np.:
- uczestnictwo w określonej liczbie webinarów w trakcie okienka sprzedażowego,
- udzielanie odpowiedzi kursantom na dedykowanej dla nich grupie na Facebooku nie rzadziej niż raz w tygodniu,
- uczestnictwo w spotkaniach online z kursantami organizowanymi na żywo,
- obowiązek promowania kursu we własnych kanałach social media w określony sposób.
Autorowi powinno zależeć na promocji i dobrej jakości kursu online, aby osiągać z niego przychody. Niemniej jednak, jeżeli kurs ma być sprzedawany przez wiele edycji, priorytety mogą się zmieniać wraz z upływem czasu. Zastanów się z góry, co będzie potrzebne dla udanej sprzedaży i określcie to w umowie o współpracy. Zazwyczaj proponuję, by znalazło się tam określenie minimalnych wartości, np. że spotkania live powinny się odbywać przynajmniej raz w miesiącu. Jeżeli wspólnie będziecie widzieć dobre wyniki sprzedażowe, to nie ma przeszkód co do zwiększenia ich liczby.
Miej też na uwadze, że w umowie powinny znaleźć się Twoje obowiązki jako organizatora projektu. Powinieneś jasno określić, do czego Ty się zobowiązujesz przy takiej współpracy, czyli np. do przygotowania platformy sprzedażowej, promocji kursu, wykonania lub montażu nagrań, nagrania pozostałych lekcji.
2. Prawa autorskie
Jedną z najistotniejszych kwestii, która wymaga precyzyjnej regulacji w umowie są prawa autorskie do wytworzonych materiałów. To niezwykle ważka materia dotycząca współpracy, o której sporo osób wręcz zupełnie zapomina. Sama zapłata autorowi wynagrodzenia za udział w projekcie nie sprawia jeszcze, że masz prawa do nagranych treści. Kwestia jest na tyle szeroka, że szczegółowo omówię ją w odrębnym artykule.
Tutaj zaznaczam, że warto zadbać o to, by przygotowane materiały mogły być wykorzystywane zarówno w celu produkcji kursu, jak i jego promocji, na wszystkich polach eksploatacji, jakie będą Ci potrzebne. Przepisy prawa autorskiego wymagają dokładnego ich określenia w umowie.
W umowie należy przenieść autorskie prawa majątkowe do nagrań lub udzielić licencji na ich wykorzystanie, a określone w umowie wynagrodzenie powinno obejmować również kwestie związane z przeniesieniem praw bądź udzieleniem licencji. Brak jednoznacznego wskazania, że wynagrodzenie dotyczy praw autorskich, zostawia furtkę autorowi do żądania dodatkowego wynagrodzenia.
Pamiętaj również, by taka umowa z autorem została zawarta na piśmie. Nie bez powodu wspominam o tym w sekcji dotyczącej praw autorskich. Wiele umów może być zawierana poprzez wymianę e-maili i wzajemne potwierdzenie ustaleń, jednak nie te dotyczące przeniesienia praw autorskich. Tutaj forma pisemna jest obowiązkowa pod rygorem nieważności!
3. Jak rozliczać się z autorem?
Zakładam, że to Ty jako organizator przedsięwzięcia i właściciel platformy sprzedażowej kursów online będziesz dokonywał sprzedaży kursu. Skoro tak, to konieczne jest ustalenie sposobu wypłaty wynagrodzenia autorowi.
Innym rozwiązaniem mogłoby być powołanie spółki, ale takie rozwiązanie może być korzystne tylko w przypadku planowania stałej, długofalowej współpracy z autorem nastawionej na produkcję kolejnych kursów online. Temat wymagałby znacznie szerszego omówienia, więc nie będę go w tym miejscu dodawał.
Jeżeli zaś jako autor zlecasz komuś innemu organizację produkcji kursu, ale platforma sprzedażowa jest Twoja i to Ty będziesz wystawiać faktury kursantom, to powinieneś zawrzeć umowy o świadczenie usług lub o dzieło z osobami, które tworzą dla Ciebie narzędzia. Zachęcam do śledzenia bloga, ponieważ to zagadnienie będę omawiać wkrótce.
Procent od przychodów czy dochodów? A może stała jednorazowa kwota?
Najczęściej przyjmowanym modelem, niezależnie od zakresu pracy autora, jest określenie wynagrodzenia w formie procentu od… no właśnie. Przychodu czy dochodu? To już zależy od Waszych ustaleń oraz określonej kwoty procentowej, ale warto zastanowić się nad tą subtelną różnicą i od razu właściwie opisać to w umowie.
Dla jasności zaznaczę, że przychodem jest wartość sprzedaży, natomiast dochodem jest kwota sprzedaży pomniejszona o koszty związane z wytworzeniem kursu. Różnica pomiędzy procentem od przychodu, a dochodu będzie więc znacząca.
Procent od przychodów
Wynagrodzenie autora kursu online, które określane jako procent od przychodów to wersja, w której koszty nagrań, zlecenia montażu oraz promocji pokrywa samodzielnie organizator projektu. Jest to znacznie prostsza wersja, bo nie ma potrzeby przedstawiania autorowi dokładnych kosztów wytworzenia kursu.
Takie rozwiązanie najczęściej występuje w przypadku autora jednego modułu, ponieważ wtedy najprościej jest określić niewielki procent od przychodu ze sprzedaży kursu.
Może być również stosowane we współpracy z autorem tworzącym całość materiału, gdzie producent kursu online bierze na siebie całość kosztów.
Procent od dochodów
Jeżeli jednak autor chce na równi z Tobą jako producentem kursu czerpać zyski z kursu, to warto pomyśleć o rozliczeniu się z nim od dochodu ze sprzedaży kursu. Wówczas istotne jest dokładne określenie, jakie koszty jako organizator kursu online możesz zaliczyć w formie kosztu przygotowania tego konkretnego kursu.
Wynagrodzenie w formie procentu od dochodu wymaga zdefiniowania w umowie, jakie koszty będą uznane za bezpośrednio związane ze sprzedażą kursu, tak by nie budziło to wątpliwości.
W najszerszym ujęciu mogą to być wszystkie koszty związane z produkcją kursu, np. stworzenie platformy sprzedażowej, płatnych narzędzi, montażu i reklamy. Można też dla obliczenia wynagrodzenia autora przyjąć, że jego wynagrodzenie zostanie obliczone poprzez pomniejszenie przychodu jedynie o koszt reklamy.
Stała kwota
Innym możliwym rozwiązaniem jest też określenie jednorazowego wynagrodzenia dla autora. Takie rozwiązanie jest rzadko wybierane przede wszystkim dlatego, że wówczas autor może nie angażować się w proces sprzedaży oraz pomoc kursantom. Jego rola ogranicza się tylko do nagrania materiałów. Nie jestem zwolennikiem takiego rozliczania. Gdy wynagrodzenie określone jest procentowo, to oboje gracie do jednej bramki i zależy Wam na jak najlepszej jakości kursu online.
Jak widzisz, rozwiązań do wyboru jest kilka, ale ponownie powtórzę, warto się zastanowić nad wyborem właściwego przez złożeniem propozycji autorowi. A już na pewno koniecznie trzeba ustalić to z góry przed rozpoczęciem współpracy.
4. Faktura czy rachunek?
Sam faktyczny sposób rozliczeń różnić się będzie w zależności od tego, czy autor prowadzi działalność gospodarczą, czy będzie rozliczać się jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Obie formy są dopuszczalne.
Autor z działalnością gospodarczą
W przypadku autora prowadzącego działalność gospodarczą sytuacja jest prosta. W umowie można określić, że co miesiąc lub w określonym terminie po zakończeniu okienka sprzedażowego jako producent kursu prześlesz autorowi raport ze sprzedaży, na podstawie którego wystawi on fakturę VAT. Terminy poszczególnych czynności łatwo określić w umowie.
Warto, by terminy płatności uwzględniały możliwość zwrotu pieniędzy niezadowolonym kursantom, jeżeli przewidujesz taką możliwość.
Autor bez działalności gospodarczej
W przypadku, gdy autor nie prowadzi działalności gospodarczej, umowa powinna przybrać formę zbliżoną do umowy o dzieło. Wtedy sytuacja z raportem wygląda analogicznie, lecz autor wystawia rachunek do umowy. Najlepiej jest tak skonstruować umowę, by rozliczenie odbywało się za przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji. Wówczas autor może skorzystać z korzystnych podatkowo rozwiązań dostępnych dla twórców (50% koszty uzyskania przychodu, czyli realnie o połowę niższy podatek dochodowy).
W przypadku autora nieprowadzącego działalności gospodarczej, to Ty jako organizator procesu będziesz musiał rozliczyć autora przed urzędem skarbowym (lub Twój księgowy).
Za co autor faktycznie pobiera wynagrodzenie?
To istotny wątek łączący się z tematyką praw autorskich. Obowiązki autora to z jednej strony przygotowanie nagrań, ale z drugiej dotyczą one również aspektów związanych ze wsparciem dla kursantów oraz uczestnictwem w promocji kursu.
Za co więc autor ma realnie pobierać wynagrodzenie? Najczęściej określa się, że jest to wynagrodzenie z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych lub za udzielenie licencji, dzięki czemu autor zapłaci niższy podatek (połowę swojej normalnej stawki). Takie rozwiązanie jest korzystne, jednak warto rozważyć też poniższy model.
Co w sytuacji, gdy autor nie będzie chciał aktywnie dłużej wspierać kursantów i promocji kursu, a jednocześnie z powodzeniem da się sprzedawać kurs bez jego wsparcia? Na taką okoliczność warto rozważyć od razu podział wynagrodzenia w umowie – częściowo za wsparcie i promocję, a w pozostałym zakresie za przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji. Przykładowo, gdy autor ma otrzymać wynagrodzenie w wysokości 20% przychodu ze sprzedaży kursu online, to w umowie można wskazać, że otrzymuje 10% za określone czynności oraz 10% z tytułu przeniesienie autorskich praw majątkowych.
Przy takim modelu autor może np. po kilku edycjach zrezygnować z aktywnej współpracy, natomiast Ty jako główny autor lub organizator projektu możesz nadal sprzedawać kurs, z wypłatą autorowi niższego wynagrodzenia, czyli wynagrodzenia wyłącznie za przeniesienie praw do nagrań.
Taki podział jest też logiczny. Kurs online to również ciągła praca związana z sprzedażą kursu oraz pracą z kursantami, a nie sam pasywny przychód. Powinno to być jasne dla autora i dodatkowo motywujące do pracy w zakresie reklamy i pomocy kursantom.
Raport dla autora
Autor nie ma dostępu do danych sprzedażowych, dlatego powinieneś mu ten dostęp na jego żądanie zapewnić w celu weryfikacji raportu. Oczywiście wszystko powinno odbywać się z poszanowaniem danych osobowych kursantów.
5. Zakończenie współpracy
W umowie koniecznie trzeba określić zasady zakończenia współpracy.
Kto decyduje o tym, że kończycie sprzedaż kursu? Czy wolno Ci sprzedawać kurs, nawet jeśli przestaniesz współpracować z autorem? Jakie wtedy ma otrzymać wynagrodzenie?
Co w sytuacji, gdy nagraliście większość materiałów, a autor rezygnuje ze współpracy, kiedy Ty zaangażowałeś czas i środki w produkcję kursu? A jeśli poziom nagrań nie spełnia oczekiwań kursantów i nie chcesz otwierać kolejnego okienka sprzedażowego tego kursu online?
Zadajcie sobie kilka takich pytań przed rozpoczęciem współpracy. Wszystko zależy od Waszych ustaleń, które warto przeprowadzić, a następnie wpisać je do umowy.
6. Poufność, zakaz konkurencji, inne
W umowie z autorem, jak zresztą w każdej umowie warto rozważyć wprowadzenie obowiązków zachowania poufności i/lub zakazu konkurencji.
Po co ta poufność? Choćby po to, by szczegóły współpracy pozostały między Wami. Pamiętaj, że umowę pisze się przede wszystkim na złe czasy.
Zakaz konkurencji może natomiast być przydatny również na wypadek… ogromnego sukcesu kursu. Bez takiego zakazu autor po poznaniu Twojego know-how mógłby rozpocząć sprzedaż podobnego kursu bez Twojej pomocy. Warto zastanowić się nad ograniczeniem takiej możliwości.
Opcjonalnych rozwiązań do takiej umowy jest znacznie więcej. Nie wszystkie będą Ci potrzebne. Warto jednak rozważyć, czy na pewno się nie przydadzą.
7. Kary umowne
Można zawrzeć mniej rygorystyczną umowę bez żadnych kar? Można. Tylko co wtedy, gdy autor spóźnia się z dostarczeniem materiałów, na które już czeka montażysta? Co, gdy nie pojawia się na umówionym spotkaniu, gdy czekają na niego kursanci?
Jak już zaznaczyłem powyżej, umowy pisze się na złe czasy, warto więc od razu określić, na co umawiasz się z autorem i określić konsekwencje naruszania tych zasad. Oczywiście, jeżeli macie do siebie zaufanie i sprawdziliście się przy poprzednich projektach, można zrezygnować z takich regulacji. Zalecam jednak wprowadzenie kar umownych. Nie po to, by od razu z nich korzystać, ale aby ułatwić sobie terminową realizację projektu i właściwą jakość obsługi kursantów.
Podsumowanie
Jeżeli tutaj dotarłeś, to serdecznie Ci za to dziękuję. Jak widzisz, wyszła mi z tego całkiem pokaźna instrukcja dotycząca umowy z autorem kursu. Niemal tak długa, jak sama umowa. Z jej wykorzystaniem możesz przygotować dobrą, chroniącą obie strony umowę o współpracy.
Jeżeli jednak nie chcesz na to poświęcać czasu, który możesz wykorzystać w bardziej pożyteczny sposób, to przygotowałem dla Ciebie gotowy wzór takiej umowy, z mnóstwem wariantów do wyboru. We wzorze znajdziesz szereg przydatnych komentarzy, z uwzględnieniem których samodzielnie ją przygotujesz.
Jeśli pomimo tego potrzebujesz pomocy, możesz w pakiecie z umową wykupić dodatkową godzinę konsultacji online, w której wspólnie dopasujemy umowę do Twoich potrzeb! Szczegóły dotyczące oferty gotowego wzoru znajdziesz w Sklepie.
Planujesz inny model współpracy lub wolałbyś otrzymać umowę skrojoną na miarę? Mogę ją dla Ciebie przygotować. Dane kontaktowe znajdziesz w zakładce kontakt.
***
Artykuł był dla Ciebie przydatny? Podziel się z nim ze znajomymi lub go udostępnij!
O autorze
Autorem artykułu jest radca prawny Łukasz Jabłoński
Specjalista z zakresu prawa autorskiego oraz prawa nowych technologii.
Więcej o autorach bloga przeczytasz w zakładce “Kto za tym stoi“.